Basisinkomen: gevolgen voor het (arbeids-)recht
Politieke discussie
Er gaan steeds meer (politieke) stemmen op over het basisinkomen. Zelfs premier Rutten heeft zich er over uitgesproken. Hij zei op een door tijdschrift Libelle georganiseerde nieuwscafé in november dit jaar dat hij weinig ziet in een basisinkomen http://bit.ly/1zDKvOa vicepremier Lodewijk Asscher (PvdA) heeft zich recentelijk voorzichtig uitgelaten over het onderwerp, zonder de term basisinkomen overigens te noemen. Volgens Asscher kan de opkomst van robots, etc. ertoe leiden dat er straks voor veel mensen geen werk meer is. De overheid moet dan volgens hem zorgen voor “nieuwe instrumenten” om hun een inkomen te verschaffen.
D66 is uitgesproken voorstander van het basisinkomen. Deze partij pleit voor een nieuw onderzoek naar de haalbaarheid van het basisinkomen http://bit.ly/1y97eTR. Volgens de partij blijft bij een basisinkomen blijft iedereen voorzien van een inkomen. ‘Het is een herverdeling van het inkomen’, zegt D66-lid en initiatiefnemer van de motie Sjir Hoeijmakers. ‘Het geeft burgers de vrijheid om hun eigen leven in te vullen.’
Er zijn al politieke partijen die het basisinkomen als grondrecht hebben gedefinieerd: de Basis Inkomen Partij.
Er is dus een politieke discussie gaande. Niet alleen op nationaal, maar ook op regionaal niveau. In Tilburg heeft zich al een aantal burgers gemeld om een proef te starten in de wijk http://bit.ly/1uRJ2zn
Wij willen ons niet mengen in deze politieke discussie. Wel zien we een maatschappelijke ontwikkeling die van invloed kan zijn op bijvoorbeeld het arbeidsrecht en sociaal zekerheidsrecht. Eerder schreven wij over een toekomst zonder banen. De grote reorganisaties van dit moment geven aan dat we in een tijd van grote verandering zitten. Gegarandeerde banen bij banken, energiebedrijven maar ook bij de overheid behoren meer en meer tot het verleden. Zeker is dat daar voor ander werk in de plaats komt. Maar wat voor werk en voor wie?
In zijn boek ‘Gratis geld voor iedereen’ schetst Rutger Bregman een nieuwe toekomst: van een basisinkomen voor iedereen tot een werkweek van vijftien uur, van een wereld zonder grenzen tot een wereld zonder armoede.
Wat is het basisinkomen?
Het basisinkomen is een vast (maand)inkomen dat door de overheid aan iedere burger wordt verstrekt, zonder inkomenstoets of werkverplichting. Het basisinkomen is hoog genoeg om een bestaan als volwaardig lid van de samenleving te kunnen verzekeren. (bron: http://basisinkomen.nu)
Proeven
In Canada is in de jaren 70 een project met de naam Mincome uitgevoerd. Plaats van handeling was het dorpje Dauphin. Uit een analyse door professor Evelyn Forget blijkt dat veel moeders meer tijd gingen besteden aan hun gezin. Het gevolg was dat meer tieners hun diploma haalden. Er waren minder ziekenhuisbezoeken, minder arbeidsongevallen, minder verkeersongevallen en minder gewonden als gevolg van huiselijk geweld, etc. Ook bleek dat deelnemers het gratis geld meteen weer in de economie terugpompten. Door naar de tandarts te gaan of nieuwe banden voor de auto aan te schaffen.
Tegenlicht
De VPRO besteedt ook aandacht aan het onderwerp in het programma Tegenlicht. In de aflevering over gratis geld http://bit.ly/1pnLD1B wordt onder meer stilgestaan bij vragen als: Wat zou er gebeuren als we de bevindingen van dit Mincome project doortrekken naar Nederland anno 2014? Samen met econoom Marcel Canoy, voormalig adviseur van Barroso, berekent Tegenlicht wat invoering zou kosten: is het haalbaar en betaalbaar?
Wat de toekomst ons ook gaat brengen, ontwikkelingen op het gebied van digitalisering, big data, robotisering, automatisering, social media, etc. hebben een grote invloed op de inrichting van onze maatschappij en dus ook op wetgeving. Als een – vorm – van basisinkomen op termijn ingevoerd zal gaan worden. Zal dat grote invloed hebben op het arbeidsrecht, sociaal zekerheidsrecht, etc., etc. Ik blijf de ontwikkelingen volgen.